Dù có nhiều bước tiến triển tốt, nhưng phần lớn các hợp tác xã (HTX) đang gặp khó khăn trong công tác quản trị và ứng dụng công nghệ thông tin, do trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn hạn chế… Để tháo gỡ khó khăn và nâng chất hoạt động, hiện các HTX rất cần trợ lực từ các ngành, các cấp trong việc xúc tiến đưa cán bộ có trình độ chuyên môn kế toán cũng như ứng dụng số về làm việc tại HTX; đồng thời tăng cường các hoạt động hỗ trợ HTX tham gia các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Những tháng đầu năm 2023, Liên minh HTX TP Cần Thơ đã tích cực hướng dẫn các HTX trên địa bàn thành phố thực hiện tốt việc khai báo thuế, đăng ký nhãn hiệu tập thể, mã số vùng trồng; liên kết sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP; hỗ trợ các HTX ký kết hợp đồng với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đầu vào và thu mua sản phẩm đầu ra cho thành viên HTX. Hiện toàn thành phố có 321 HTX, trong đó có hơn 60% HTX hoạt động có hiệu quả, liên kết với doanh nghiệp tổ chức tốt các dịch vụ đầu vào và tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho thành viên, đạt doanh thu bình quân 2-5 tỉ đồng/năm/HTX. Dù có nhiều bước phát triển tốt, nhưng đa phần các HTX, nhất là HTX trong lĩnh vực nông nghiệp thường gặp khó trong quá trình sản xuất kinh doanh, do trình độ chuyên môn nghiệp của cán bộ quản lý HTX còn hạn chế (chỉ có 15% cán bộ có trình độ từ trung cấp hoặc đại học trở lên). Thêm vào đó, đa số thành viên tham gia HTX, nhất là HTX nông nghiệp xuất phát từ nông dân, trình độ tiếp cận công nghệ thông tin, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số còn kém, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm trong sản xuất…
Nhờ nắm vững các kỹ thuật cũng như kinh nghiệm thị trường, HTX nhãn Nhơn Nghĩa, huyện Phong Điền đã xử lý cho nhãn Ido ra trái nghịch mùa, nhằm tránh tình trạng “dội chợ” bán được giá cao. Ông Phạm Văn Lơ, Giám đốc HTX nhãn Nhơn Nghĩa, cho biết: Từ tháng 7-10 hằng năm là nhãn sẽ vào vụ thu hoạch chính, khi đó nhà vườn thường khó bán được giá cao, vì bị “dội chợ”. Và để gia tăng hiệu quả kinh tế cho nhà vườn, HTX đã hướng dẫn cho các thành viên xử lý cho cây nhãn ra trái nghịch vụ và vào tháng 2 hằng năm, HTX mới bắt đầu vào vụ thu hoạch chính. Nhờ vậy, HTX đã đảm bảo đầu được đầu ra cho 22,5ha nhãn Ido cho 29 thành viên. Ước tính với 1ha nhãn Ido, thu hoạch đạt 20 tấn, bán với giá từ 30.000 đồng/kg trở lên, trừ chi phí sản xuất, nhà vườn sẽ lãi trên 300 triệu đồng/ha.
Theo ông Lơ, hầu hết nhà vườn trong HTX đều thông thạo quy trình canh tác theo hướng VietGAP cũng như kỹ thuật cho trái nghịch vụ để mang lại hiệu quả kinh tế cao. Dù có bước tiến triển tốt, nhưng HTX đang gặp khó khăn trong quản trị và hạch toán tài chính, do không có cán bộ kế toán. Trong khi đó cán bộ quản lý trong HTX hầu hết đều là nông dân đã lớn tuổi, không có trình độ chuyên môn. Thêm vào đó với mức vốn hoạt động thấp, nên HTX không đủ kinh phí để phân bổ việc trả lương thuê kế toán bên ngoài… Do vậy, HTX rất mong ngành chức năng các cấp sớm triển khai chính sách hỗ trợ dành cho HTX, đưa cán bộ trẻ có trình độ chuyên môn về kế toán, công nghệ thông tin… về làm việc tại HTX, từ đó sẽ giúp HTX nâng cao công tác quản trị tài chính, đảm bảo hoạt động theo đúng quy định của pháp luật.
Ông Nguyễn Quốc Hội, Phó Chủ tịch Liên minh HTX TP Cần Thơ, cho biết: Hiện thành phố đã có nhiều HTX hoạt động với quy mô lớn, có khả năng về tài chính đã thuê kế toán theo thời vụ. Còn lại đa số HTX, nhất là các HTX nông nghiệp chưa có cán bộ kế toán hoặc có nhưng chưa qua đào tạo cơ bản. Cùng với đó, các HTX ít quan tâm và tham dự các lớp tập huấn về công tác quản trị, kế toán dành cho khu vực kinh tế tập thể, HTX… Do đó, nhiều HTX đã gặp lúng túng khi thực hiện kê khai thuế cũng như lập sổ sách kế toán trong quá trình hoạt động. Để trợ lực cho các HTX, hiện Liên minh HTX thành phố đã thành lập tổ kế toán với 7 cán bộ, chuyên giúp các HTX thực hiện các công tác như kê khai thuế, báo cáo tài chính, hoàn thiện các loại chứng từ, sổ sách kế toán, lưu trữ hồ sơ kê khai thuế… từ đó đã giúp các HTX thực hiện đúng các quy định của Luật Kế toán hiện hành.
Theo ông Hội, để đảm bảo hiệu quả lâu dài cũng như nâng chất hoạt động trong bối cảnh mới, các HTX cần tổ chức cho thành viên HTX tham dự các lớp đào tạo sơ cấp, trung cấp, dài hạn về nghiệp vụ kế toán theo chương trình hỗ trợ của Nhà nước. Cùng với sự nỗ lực của các HTX, các ngành chức năng thành phố cần tăng cường triển khai Quyết định số 1804/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021-2025”. Cụ thể là hỗ trợ đưa lao động trẻ về làm việc tại các tổ chức kinh tế tập thể, HTX; kết hợp triển khai chương trình hỗ trợ tiền lương cho người lao động tốt nghiệp cao đẳng, đại học, sau đại học về làm việc tại các tổ chức kinh tế tập thể, HTX… Từ đó, giúp cho các HTX nâng cao khả năng quản lý trong tổ chức và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng hiệu quả, góp phần thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về làm việc và gắn bó lâu dài với HTX.
Cùng với đó, ngành chức năng thành phố cần huy động nhiều nguồn lực từ các chương trình, dự án, đề án có liên quan, tổ chức nhiều hoạt động đào tạo về công tác kế toán tài chính, quản trị liên kết theo chuỗi giá trị, nâng cao năng lực thị trường, tiếp cận tín dụng, ứng dụng công nghệ thông tin, gắn với chuyển đổi số cho khu vực kinh tế tập thể, HTX… Từ đó, giúp các HTX xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao, từng bước gia tăng năng lực hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng hiệu quả và bền vững trong bối cảnh mới.
