Một trong những vấn đề nóng tại Hội nghị đối thoại Thủ tướng Chính phủ với nông dân Việt Nam là đẩy mạnh liên kết, “bắt tay” nhau giữa các nông dân, tiến tới sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, đa giá trị.
HTX sẽ giúp giải nhiều bài toán
Từ điểm cầu tỉnh Bến Tre, nông dân Việt Nam xuất sắc Đặng Văn Bảy (Thạnh Phong, Thạnh Phú) đặt câu hỏi, con tôm Việt Nam hiện đã có mặt ở trên 180 nước trên thế giới, kim ngạch xuất khẩu ngành tôm hàng năm đạt 3,5 – 4 tỷ USD, trở thành mặt hàng chủ lực không chỉ ngành nông nghiệp, mà của cả nền kinh tế. Trong thời gian qua, ở một số địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã phát triển mô hình lúa – tôm hiệu quả khá tốt. Chính phủ cũng đã có chủ trương về xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp. Trong đó hệ sinh thái ngành tôm xây dựng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hướng mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD ngành tôm. Xin phép được hỏi, thời gian tới Chính phủ sẽ có những chính sách hỗ trợ nông dân như thế nào để xây dựng chuỗi công nghiệp và hệ sinh thái tôm phát triển mạnh hơn?
Trả lời câu hỏi này của nông dân Bảy, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, lợi thế của Đồng bằng Sông Cửu Long là nơi có nhiều mô hình sinh thái, tôm “ôm” lúa như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, lan tới Bến Tre, Trà Vinh. Chỉ tiếc rằng vùng Đồng bằng Sông Cửu Long chưa khai thác được thương hiệu gạo kèm với con tôm. Hiện bà con mới chỉ chú trọng bán tôm chứ chưa nghĩ tới bán gạo cấy từ ruộng tôm. Đó là điều chúng ta cần thay đổi tư duy để có thể tận dụng hết những lợi thế của ngành nông nghiệp.
Vấn đề hạn chế đầu tiên của ngành tôm ở Đồng bằng Sông Cửu Long chính là vấn đề môi trường. Dù đây không phải là vấn đề mới nhưng diễn ra đã lâu và ngày càng “nóng” nếu như chúng ta không nhanh chóng xây dựng lại ngành hàng có sự tham gia của HTX, kinh tế tập thể để cùng nhau giải quyết vấn đề này.
“Tôi cũng rất mong những người có tầm ảnh hưởng như anh Bảy có thể đứng ra hiệu triệu, kêu gọi bà con, nông dân cùng tham gia HTX, cùng xây dựng chuỗi liên kết, cấu trúc lại ngành hàng tôm để cùng nhau sản xuất an toàn. Vì nếu một ao nuôi ô nhiễm, thải ra môi trường rồi ao khác bơm nước vào thì vấn đề ô nhiễm sẽ nhanh chóng lan rộng, dịch bệnh theo đó cũng lây lan nhanh”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.
Trả lời câu hỏi của nông dân Đặng Văn Bảy, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo: Đây cũng là mô hình tuần hoàn, tôm thải ra gì thì lúa có thể hấp thụ được và ngược lại. Muốn có hệ sinh thái tốt thì công tác quy hoạch vẫn là vấn đề đầu tiên. Bên cạnh quy hoạch thì Nhà nước cũng sẽ có cơ chế chính sách, cụ thể là Nhà nước phải đi ký kết các hiệp định để có thị trường, lo được đầu ra cho bà con. Rồi có cơ chế chính sách lo đầu vào cho bà con, đó chính là bình ổn giá các mặt hàng phân bón, các loại sinh phẩm…
Cùng với đó, Nhà nước sẽ hỗ trợ cho bà con các vấn đề về vốn, rồi chế biến ra sao để có thể tận dụng được triệt để cả những phần mà trước tới nay chúng ta vẫn thường bỏ đi như đầu, vỏ tôm. “Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh, Nhà nước lo trên cơ sở bà con có liên kết sản xuất như Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói và phải có đề xuất rõ ràng, cụ thể”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.
Hỗ trợ nông dân liên kết
Gửi câu hỏi tới Thủ tướng, bà Trần Thị Lanh, Giám đốc HTX sản xuất, kinh doanh nông sản Quang Lanh, xã Bình Minh (Kiến Xương, Thái Bình), chia sẻ trong bối cảnh hiện nay, nếu muốn sản xuất lớn, người nông dân bắt buộc phải liên kết với nhau thông qua các HTX. Chủ trương phát triển kinh tế tập thể được Đảng, Nhà nước quan tâm và có nhiều chính sách hỗ trợ. Được biết, tới đây, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Đề án Hội Nông dân Việt Nam tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp. Vậy Chính phủ sẽ có những chính sách gì để thúc đẩy phát triển kinh tế HTX trong đề án nói trên?
Trả lời câu hỏi trên, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn, cho biết thực hiện Nghị quyết 20 của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ XIII và thực hiện Chương trình của Chính phủ thì Trung ương Hội Nông dân Việt Nam xây dựng đề án Hội Nông dân Việt Nam tham gia xây dựng kinh tế tập thể. Đây là nhiệm vụ mà Hội Nông dân Việt Nam xác định nhiệm vụ trọng tâm.
Trong phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2023 – 2028, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nêu nội dung Hội Nông dân Việt Nam tích cực tham gia phát triển kinh tế tập thể.
Theo đó, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tập trung tuyên truyền, vận động, động viên, hướng dẫn nông dân tiếp tục tham gia phát triển kinh tế tập thể; tập trung đào tạo, đặc biệt là nông dân sản xuất giỏi, xuất sắc để họ có đủ năng lực, trình độ để làm Chủ tịch HĐQT HTX cũng như giám đốc HTX. Khi có hợp tác rồi thì tập trung đào tạo kỹ năng quản trị cho họ; tập trung đề xuất Chính phủ hỗ trợ người nông dân về nguồn lực để Hội Nông dân Việt Nam thực hiện xây dựng các mô hình về nông dân tham gia phát triển kinh tế tập thể.
Nói thêm về việc liên kết, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại câu nói “muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau”. Trong bối cảnh mới và trước quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, yêu cầu đặt ra là phải liên kết. Vừa qua, chúng ta đã xây dựng, trình Quốc hội ban hành Luật HTX sửa đổi. Quốc hội ban hành các luật, Chính phủ ban hành các nghị định, các bộ ban hành các thông tư để tạo hành lang pháp lý cho nông dân liên kết, hình thành, phát triển các HTX.
Ngoài Trung ương, thì các địa phương cũng phải tham gia cùng người nông dân thành lập các HTX với sản phẩm phù hợp, phát huy tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, cùng nhau phát triển thương hiệu của vùng, địa phương… Người nông dân cần liên kết theo hướng lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, từ đó các hợp tác xã cạnh tranh lành mạnh; tạo ra chuỗi sản phẩm, chuỗi giá trị, đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm; tiến hành xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại…
Bên cạnh liên kết, vấn đề thị trường, nguồn vốn, du lịch sinh thái… cũng được nhiều nông dân gửi tới Thủ tướng. Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, sau đối thoại phải có tiến bộ, điều cuối cùng là phải ra sản phẩm cụ thể, ra tiền bạc, lúa gạo, đường sá…, thay đổi hơn nữa bộ mặt nông thôn và đời sống người nông dân, với tinh thần nông dân là trung tâm, là chủ thể, nông thôn là nền tảng, nông nghiệp là động lực.
